Dünyanın en eski şehirlerinden Amman... (Amman

Dünyanın en eski şehirlerinden Amman... (Amman - Ürdün)

Amman'ın tarihi M.Ö. 7000'lere uzanır. İlk yerleşim Kalkolitik Çağ'da başlamış. Dünya'nın en eski yerleşimlerinden biri olan şehrin ilk isimleri arasında "Rabbath Ammoun" en yaygın bilinen ismi olarak kayıtlara geçmiş. Philadelphia gibi antik bir kentin üzerine kurulan Amman, İstanbul ve Roma gibi yedi tepeye inşa edilmiş. Bir zamanlar bölgenin en önemli ülkesi Ammonites'in de başkenti konumundaydı.

6000 kişilik Roma Amfitiyatrosu, Amman Kalesi manzarasıyla Al JAwfa'da bulunmaktadır. Amman seyahatinizde kesinlikle antik kent kalıntıları ve müze binasının olduğu bölgeyi ziyaret etmelisiniz. Ortalama 7600 m2 bir alanda yer alan Forum, M.Ö. 2. yüzyıla uzanır.

Tiyatronun akustik düzeni birçok tiyatrodan çok daha iyiymiş. En yüksek bölümdeki koltukların o dönem tanrılara ait olduğundan boş bırakılırmış. Ürdün yaşamını ve Ürdün Haşimilerinin yüzyıllar önce hangi gelenekler ve kurallar çercevesinde bir kültür inşa ettiklerini sergileyen eserleri bu müzede görebilirsiniz.

Citadel Hill olarak tabir edilen bölgede M.Ö. 3000 - M.Ö. 1200 yıllarına uzanan Taş Devri eserleri gibi Emevilerin eserlerini de bulabilirsiniz. Ayrıca bunca çok medeniyetin içinde, Osmanlı eserlerine rastlamak da pek aşırtıcı değil.

Amman'ın tarihi dokuz bin yılı kaplar ve Taş Devri'ne kadar uzanır. İşte Ortadoğu'da hiç keşfedilmemiş Neolitik dönemin (MÖ 6500 civarında) en önemli insan yerleşimleri. Citadel Tepesi, eski Tunç Çağı mezarlarına ev sahipliği yapar (M.Ö. 3300 - M.Ö 1200).

M.Ö. 63 yılında Roma İmparatorluğu hakimiyeti öncesinde Seleukos ve Nabatalıların hükümdarlığı bölgede hakimmiş. Roma'lı general Pompey, Suriye üzerinden bu bölgeyi kendine katmış. Bölgedeki birçok şehir devleti de Roma İmparatorluğu'na bağımlılık yemini etmişler. Bunlardan biri de o dönem ismiyle Philadelphia imiş. Roma döneminde Amman, Hindistan ve Çini Akdenizle bağlamasıyla zengin bir ticaret merkezi haline dönüşmüş.

Bizans döneminde Hristiyanlık bölgede hakim olmuş. Piskoposluk merkezi olan Amman, yedinci yüzyılın başlangıcında Müslümanlıkla tanıştı. İslam'ın 635 yılında tüm bölgede hakim olmasıyla Amman'da büyük oranda Müslümanlaştı. Sonraki yüzyıllardaki siyasi istikrarsızlıkla, Haçlı seferleri, Memlüklülerin kötü yönetimi şehrin popülaritesini düşürmüş.

Osmanlı imparatorluğu döneminde, Amman bir köy haline dönmüş. Bununla ilgili Ürdün'de Osmanlı İmparatorluğu adlı yazımda detaya giriyorum, okumanızı tavsiye ederim. Osmanlı'nın bölgeden ayrılmasıyla birçok Kafkas ve Çerkez göçmeni buraya yerleşmiş.

Zulümden kaçan Kafkas müslümanları burada tarımı geliştirmişler, aynı zamanda el sanatları da gelişmiş. Kuyum sanatının ve el işçiliğinin önem kazanmasıyla Amman yeniden ticari olarak önem kazanmaya başlamış.

Şehrin küllerinden doğmasına olanak veren en önemli olan Hicaz demiryolu hattının buradan geçmesiymiş. Şam'ı Medine'ye bağlayan bu demiryolu 1902'de kullanıma açılmış ve Amman ciddi olarak kalkınmış.