Corona Virüsü hakkında merak ettiğiniz sorular ve cevapları

Günlerdir Dünya medyasında yer alan Corona virüsü hızlı bir şekilde Dünya'ya yayılıyor. Kafakarışıklığını gidermek için aşağıdaki soru ve cevapları okuyun. 

Peki Nedir bu Corona Virüsü?

Çin Halk Cumhuriyeti'nin (Bundan sonra kısaltma olarak ÇHC olarak anılacaktır.)  Wuhan şehrinde hortlayan bu virüs "Yılan ve Yarasa" gibi hayvanlardan mutasyona uğrayıp insana bulaşan bir virüstür. Asıl adı 2019-nCoV olan virüs halk arasında Corona olarak bilinmektedir. 

Corona Virüs'ünün nedeni nedir?

ÇHC'in yaklaşık 1,5 milyar nüfusunu neyle doyuracağını bilmeden "Yahu bunlarda her şeyi yiyorlar?" diyen Facebook'çular, ülkenin gıda temini konusunda tarih boyunca ciddi sıkıntılar yaşadığını ya bilmiyorlar, ya da unutuyorlar. 





1958 - 1962 yılında yaşanılan büyük kıtlık sonucunda 45 milyon insanın açlıktan öldüğü resmi olmayan kayıtlara geçmiş. Yiyecek bir şey bulamayan halk önce tarım arazilerine, silolara saldırmış, daha sonra hayvanlarını yemiş. Hatta kimi gizli kaynaklar kimsesizlerin, ya da korunaksız olan insanların bile yenildiğini söylüyor. Yani yarasa yemişler çok mu?!

Corona Virüsü nerede doğdu?

Corona Virüs'ü ilk olarak ÇHC'in Hubei Eyaletinin Wuhan şehrinde görüldü. Yaklaşık 12 milyon nüfusa sahip bu büyük megakentin arka mahallelerinde kurulan halk pazarlarının birinde satılan yarasalardan ve yılanlardan yapılan çorbayla insanlara bulaştığı tahmin ediliyor. Kimi görüşler ise yarasalardan direkt bulaşmadığı, yarasa ya da yılan yiyen aracı bir hayvan tarafından taşınıp, mutasyona uğradıktan sonra insana bulaştığı yönünde. 

Corona Virüsü nasıl fark edildi?

Aslında virüsün etkileri ilk başta grip gibi, halsizlik, baş ağrısı, ishal ve kusmayla başlıyor. Daha sonra önlenemez bir ateş ile vücudunuz bir anda ateş çemberine dönüyor. Aniden yükselen ateş sizi komaya sokuyor ve bedeniniz iflas ediyor. Çoğunlukla yaşlı ve çocuklarda direkt olarak ölümle sonuçlanıyor virüsün etkisi. Akçiğer-Bronşit rahatsızlığı olanlar, Böbrek yetmezliği olanlar çok dirençsizler.  

Corona virüsü öldürüyor mu?

Corona virüsü akrabaları olan SARS hastalığı gibi öldürücü bir virüs. Vücuda girdikten sonra bağışıklık siteminizi altüst ediyor, direncinizi kırıyor ve çoğunlukla 2-10 gün içinde sizi götürüyor. Bu yüzden hafife alınmaması gereken bir virüs bu.

Corona virüsü bulaşıcı mı?

Evet. Solunum yoluyla havada asılı duran virüs, kolaylıkla vücuda yerleşebiliyor. Bu yüzden de bulaşma hızı çok hızlı. Kalabalık ortamlarda bir anda onlarca insan Coronalı bir kişinin öksürmesiyle kolayca  enfekte olabilir. Maske kullanmak ve olabildiğince kalabalık ortamlardan uzaklaşmak şart. 

Corona virüsü insandan insana bulaşıyor, peki tekrardan hayvana bulaşır mı? 

Hali hazırdaki bilgiler bir çok hayvanda Corona virüsünün zaten olduğunu ancak mutasyona uğramadığı için insana geçmediğini gösteriyor. Evlerimizde beslediğimiz kedi-köpekten tutun, havada uçan kuşa kadar birçok evcil ve yabani hayvanda Corona virüsü mevcut. Bunu dediler diye hayvanlara kıymayın, çünkü mutasyona uğramamış bu virüs insana zarar vermiyor. Ancak mutasyona uğramış Corona virüsü insandan hayvana geçerse hayvan ölümüne de sebep oluyor. Hatta ölü hayvanlardan da tekrardan insanlara bulaşıyor. Bu arada Wuhan kentinde sokak köpeklerinde de mutasyona uğramış Corona tespit edilmiş. Bu sebeple hayvanlar toplatılıp imha edilmiş, maalesef.

İnternette yaptığım araştırmada paniğe kapılan insanlar tarafından masum birçok evcil kedi-köpek ve  kanatlı hayvanın şu sıralar maalesef öldürüp yakıldığını gösteriyor. Halbuki mutasyona uğramış coronalı hayvan insana tehlike saçıyor sadece. 

Corona virüsünün tedavisi var mı?

Halihazırda Corona virüsünün bir tedavisi bulunmamakta. Virüse bulaşan kişiler karantinaya alınıp, yüksek dozda ateş düşürücü ve direnç arttırıcı serumlarla yaşatılmaya çalışılıyor. Ancak bunlar tedavi edici değil, henüz bununla ilgili bir tedavi yöntemi yok. İşin en kötü tarafı da bu zaten.

Corona virüsüne karşı koruyucu bir aşı var mı?

Maalesef yok. Bu yüzden virüse karşı korunmak yerine, virüsle hiç karşılaşmamak en iyisi. Şuanda ÇHC'nde insanlar maskeyle dolaşıyorlar. Konuşurken sırtları birbirine dönük bir şekilde konuşuyorlar. 

Corona virüsüne karşı ÇHC'nde nasıl önlemler alındı?

12 milyonluk Wuhan şehrine girişler ve çıkışlar yasaklanmış durumda. Amaç virüsün yayılmasını önlemek. Wuhan sakinleri akşam 17:00'den sonra dışarı çıkamıyorlar. Yiyecek ve diğer ihtiyaçları konusunda alışveriş merkezleri yağmalanmış durumda. Ateş durumu ölçülerek sokaklarda kontrollü geçişler sağlanıyor. Ancak buna rağmen virüs'ün diğer eyaletlere sıçradığı doğrulandı. Pekin ve Tianjin gibi devasa şehirlerde de panik havası var. 
Şuanda birçok şehirde toplu ulaşım araçları çalışmıyor, pazarlar ve insanların toplandıkları ortak alanlar (AVM gibi) karantinada. Çin yılı tatili olması sebebiyle insanların ailelerine gitmeleri önleniyor. Tüm uçuşlarda yolcular sağlık taramasından geçiriliyor. Anlayacağınız, ekonomik anlamda büyük bir kaos tüm ülkeyi sardı.

Corona virüsü hangi ülkelerde görüldü?

ÇHC'inden seferlerle maalesef birçok ülkeye ulaştı. İlk virüs ABD'ye ve Kanada'ya ulaştı. Yazının yayınlandığı haberden bir gün önce Fransa'da iki vaka ve Almanya'da bir vakaya rastlandığı da doğrulandı. Ayrıca Hong Kong, Suudi Arabistan, Singapur, Tayland, Nepal, Avusturalya, Güney Kore, Japonya ve Makao Özel İdare Bölgesinde de vakalar mevcut. Kayıtdışı vakalar bu sayının daha fazla olduğunu gösteriyor. 

Corona Virüsü Türkiye'ye de sıçradı mı?

En çok merak edilen sorulardan bir tanesi de bu. Gayrı resmi verilere göre vaka teşhisiyle Büyük Çekmece'de bir, İzmir'de bir, Konya'da bir, Kütahya'da iki ÇHC vatandaşının yüksek ateş ve solunum yetmezliği şikayetiyle hastanelere başvurduğu ve karantinaya alındığını biliyoruz. Resmi olarak yapılan açıklamalarda bu kişilerde Corona virüsü bulunmadığı söylenmekte ancak bu kişiler hala Karantina'da tutulmakta. Belki de iyileşmesi bekleniyor. 

Uzak doğudan çok fazla turist ülkemizi ziyaret etmekte. Eğer gerekli önlemler alınmaz ise ülkemizde de bir salgın durumu söz konusu olabilir. Hava alanlarında karantina odaları kurulmuş. Gelen yolcular sağlık testinden geçiriliyor. Ancak bir süre sonra hastalık sadece ÇHC'nden gelenlerde görülmeyecek. Yukarıda da bahsettiğim gibi birçok ülkede insana bulaşmaya başladı bile. Bu sebeple tüm uçuşlarda sağlık kontrolünün yapılması gerekli. 

Peki Corona Virüs'ünden en basit nasıl korunabilirim?

Bu virüse karşı koruyucu bir aşı bulunmadığı için önlemleri kendiniz almalısınız. Sadece kendinizin birebir alacağı önlemler sizi diğer virüslerden de koruyamaya yardımcı olacaktır. Bu konuda iki aşamada önlemler alabilirsiniz. 

Corona virüsü resmi olarak Türkiye'de henüz görülmese de, dolaylı olarak bulaşması mümkün. Bu yüzden:

- Kesinlikle her yaptığınız işten sonra ellerinizi sabunla en az 20 saniye yıkayın, eğer sabun ve su yoksa, cep dezenfektanlarından edinin ve ellerinizi mikroplardan arındırın. 

- Bir süre Aliexpress gibi internet sitelerinden direkt olarak ÇHC'nden ithal ettiğiniz ürünleri sipariş ederken temkinli olun. Çok acil değilse, alımlarınızı erteleyin, almışsanız kargo paketini ellemeden önce dezenfekte edin. Daha sonrada aldığınız ürünü dezenfekte edin.

- Birçok giyim ürünü ÇHC'nden geliyor. Bu yüzden almış olduğunuz kıyafetleri yıkamadan giymeyin. 

- Üzerinde Çin Malı (made in China) etiketi gördüğünüz herşey de temkinli olun, ambalaj dahil herşeyi dezenfekte etmeden ellemeyin.

- ÇHC'ne gidecekseniz, aşağıdaki tedbirleri alın. Eğer ÇHC'nden gelecek misafirleriniz varsa, temkinli olun. Ülkemize gelenler için sağlık testi yapılıyor. Ancak virüs kuluçka döneminde (2-5 gün)  olduğunda belirti vermeyebilir. Bu yüzden potansiyel olarak bulaşma riskini göz önünde bulundurarak kişisel temastan kaçının. Ve şüpheli durumlarda hastaneye başvurun, yardım isteyin.

Eğer Corona virüsünün Türkiye'de şehrinizde de görüldüğü  bilgisi gelirse; 

- Kesinlikle her yaptığınız bir işten sonra ellerinizi sabunla en az 20 saniye yıkayın, eğer sabun ve su yoksa, cep dezenfektanlarından edinin ve ellerinizi mikroplardan arındırın. 

- Olabildiğince toplu alanlardan (Metrobüs, Otobüs, Vapur, Tren, Uçak) gibi uzak durun. Evet, günümüzde bunları kullanmadan nasıl yaşayacağız,diyorsunuz: En azından olabildiğince daha az kalabalık olan hatları kullanın, ve maske takın. Kimseye sarılmayın, dokunmayın, kimsenin elinden bir şey almayın. Çocuklarınızı kimseye sevdirtmeyin,elletmeyin.

- Türk insanı el münasebetini çok sever. Tokalaşmak, öpüşmek bir kültürel saygı göstergesi de olsa, bırakın sizi sevmesinler ya da kaba zannetsinler. Uzun bir süre, salgın tehlikesi geçene kadar, kimseyle tokalaşmayın, öpüşmeyin. Buna yeltenen ve bozulanlar olursa da onlara kibarca bu virüsten bahsedin, onların da bunu yapmamasını isteyin.





- Corona virüsunun sokak hayvanlarına da bulaşma riski düşünülürse, sokakta gördüğünüz kedi - köpeklerden temastan kaçının. (Sokak hayvanlarını öldürmeyin, bununla ilgili görevlilerden yardım isteyin. Tüm hayvanların yaşam hakkı olduğunu, hastalık bulaşmamış hayvanları katletmenin suç olduğunu unutmayın. Ayrıca hastalık bulaşmış hayvanların ölüsünden de çevreye virüs yayılmakta, bu yüzden görevlilerden yardım isteyin.

- Kafe, pazar, AVM, restoran, konser, toplantı, sergi salonları gibi ortak mekanlarda bulunmayın. Havalandırma sistemleri olan mekanlardan uzak durun. Filtreleme sistemleri bu virüs için yeterli olmayabilir. 

- Eğer salgın ciddi boyutlara ulaşırsa karantina durumu olabileceğinden gıda stoğu yapmanızda fayda var.

- Sakin olmak, insanları telaşlandırmamak ve kontrollü hareket etmek en doğrusu olacaktır. Panik havasını yaratacak eylemlerden kaçının, insanları bilinçlendirin. 

- Telefon, klavye, kapı kolu bulaşıcılığın en sık olacağı noktalarda dikkat edin, dezenfekte edilmemiş kişisel eşyaları kullanmayın.

- Hastaneler salgını arttıran en önemli noktalar. Acil olmadığı sürece hastanelere gitmeyin. Hafif rahatsızlıklarınız varsa, evde tedavi uygulayın.